Buna göre ahlakın yanında bir de ahlakbilgisi (fr. éthique', alm. Ethik\
ing. ethics) olacaktır. Ancak her alanda olduğu gibi bu alanda da kuramı başlıbaşına bir bilgi alanı oluşturacak biçimde uygulamadan ayrı tutmak pek de sağlıklı bir tutum değildir. Kuramda da uygulamada da başlıca sorun hangi davranışlarımızın iyi hangi davranışlarımızın kötü olduğu, buna göre iyinin ve kötünün ne olduğu sorunudur. Demek ki ahlakta bütün bilgilerimiz bir iyi-kötü karşıtlığı üzerine temellenmektedir. Bu karşıtlık birey-toplum ikilemi içinde çeşitlilenir ve değişik anlamlar kazanır. Birey her zaman yükümlenen durumundadır, yükümlenenin ahlakı (kişi ahlakı) çok zaman yükümleyenin ahlakına (toplum ahlakı) engel çıkarır. Bu karşıtlığı ahlakçılar bir denge düzeninde uzlaştırmaya çalışırlar. Bu karşıtlık içinde toplumsal ahlakın biçimsel ahlak olduğunu ve gerçek ahlakla ilgisi bulunmadığını savunanlar vardır. Bergson bireyi yükümleyen toplum ahlakını kapalı ahlak diye adlandırır, seçkin kişinin ahlakını da açık ahlak diye belirler. Açık ahlak bir öngörülü kişi ahlakı olduğu gibi bir bakıma bir kahramanlık ahlakıdır. Göreneklerde, fikirlerde,
kurumlarda yerleşik olan ve kitlenin değerlerini karşılayan kapalı ahlak durallığıyla belirginken açık ahlak etkin ahlaktır.
Birey-toplum karşıtlığı içinde ahlak bir takım altbölümlere ayrılırken (aile ahlakı, yurttaşlık ahlakı, meslek ahlakı), toplumsal ayrışmalara göre de özellikler gösterir (yahudi ahlakı, burjuva ahlakı, faşist ahlaki). Bütün bölümlemeler, ahlakın temel iki eğilimi karşısında daha az belirleyici kalır. Bu iki eğilim, bir bakıma karşıt eğilimler olarak, değişik bakış açılarına bağlıdır. Buna göre insan davranışları iki ayrı açıdan, insanı erince götürecek yollar açısından (mutluluk ahlaki), insanı başka insanlar karşısında yükümlü kılan zorunluluklar açısından (ödev ahlakı) ele alınır. Birey ve toplum mutlulukla ödev arasına kesin sınırlar koyamayacağından bu ahlakları birbirinden bağımsız düşünmek yanlış olur.
"Felsefe Sözlüğü" | Afşar Timuçin | Bulut Yayınları
