Hükümet Açılış Birinci Konuşmacısına Detaylı Bir Bakış
İngiliz Parlamenter Stili Münazarada
HÜKÜMET AÇILIŞ BİRİNCİ KONUŞMACISI
Maçın ilk konuşmacısı olan hükümet açılış birinci konuşmacısının, yani başbakanın asli görevi, sağlıklı bir tartışma zemini oluşturmak ve sonrasında hükümet açılış takımının üç temel soruya cevap veren tezini oluşturmaya başlamaktır : Statükoda değişiklik yapmayı gerektirecek bir sorun var mı? Yapılması önerilen değişiklik bu sorunu çözecek mi? Bu değişikliğin diğer avantajları neler olacak?
Başbakanın bu görevleri yerine getirebilmesi, 1) tartışılabilir ve statükoyu değiştirecek bir tanım ortaya koyma, 2) değişikliği gerektiren sorunu tespit etme, 3) sorunu çözecek yasa tasarısının yaratacağı modeli sunma, 4) sorunu tasarının nasıl çözeceğini anlatma (birincil değer arz eden argümantasyon) ve eğer maçın doğası uygunsa 5) tasarının doğuracağı diğer avantajları anlatma (ikincil değer arz eden argümantasyon) ile mümkündür.
Yani 1) Tanım , 2) Sorun , 3) Modelleme , 4) Modelin Sorunu Çözebilirliği, 5) Modelin Getireceği Diğer Avantajlar
Bu ilk dört unsur bir başbakan konuşmasında muhakkak yer alması gereken unsurlardır. Son unsur ise, çoğunlukla başbakanın değil, hükümet açılış takımının ikinci konuşmacısının konuşmasını oluşturur.
1) Tanım
Öncelikle başbakan, konuyu tanımlayarak, münazaranın ne yönde gelişeceğini, konunun nasıl ele alınacağını belirler. Tanımlama, verilmiş olan konunun tartışılabilir ve statükoyu değiştirecek bir önermeye dönüştürülmesidir. Bu dönüşüm, verilen konunun açık, yarı açık yada kapalı olmasına göre farklı özellikler gösterir. Örnekle açıklayacak olursak:
ÖRNEK
Konu: Hükümet Savunur ki, makbul olan doğal olanıdır.
Tanım:Bizce, doğal kavramının karşılığı, insan müdahalesi sonucunda yapaylaştırılmamış olandır. Makbul olan ise toplum faydası için uygun olan ve toplumun faydası doğrultusunda düzenlemeler yapan devlet tarafından kabul edilmiş olandır. Biz toplumun faydası için ancak insan müdahalesi sonucunda yapaylaştırılmamış olanın kabul edilebilir olduğuna inanıyoruz ve bu sebeple genetik yapısıyla oynanmış besinlerin üretimini ve satımını yasaklıyoruz.
Yukarıdaki konu, açık bir münazara konusuna örnektir. Açık konular hükümete münazaranın çizgisini belirlemek için çok geniş bir hareket alanı bırakır. Örneğin yukarıdaki konu “Genetik yapısıyla oynanmış besinlerin satımı yasaklanmalıdır” çerçevesinde tartışılabileceği gibi, “Estetik ameliyatlar yasaklanmalıdır” çerçevesinde de tartışılabilir. Hükümetin yapması gereken, konuda geçen soyut kavramları somutlaştırmak ve mantıklı bir gerekçelendirme ile konuyu kapatarak ortaya bir önerme koymaktır.
ÖRNEK
Konu: Hükümet Savunur ki, kısıtlı tıbbi kaynakların dağıtımında hayat tercihleri kriter olmalıdır.
Tanım: Kısıtlı tıbbi kaynaklar, her ihtiyaç duyana yetecek ölçüde tedarik etmenin mümkün olmadığı kaynaklardır. Bu kaynakların en büyük kısmını ancak bağışlarla tedarik edilebilen insan organ ve dokuları teşkil eder. Biz, bu kaynaklar yeterli miktarda olmadıkları için dağıtımlarında kullanılan kriteri değiştiriyoruz. Bundan böyle organ ve dokuların dağıtımında sağlıklı hayat tercihleri olan kişilere, ihtiyaç duyduğu organa zararlı olan bir hayat sürmüş kişilere kıyasla öncelik verilecektir.
Yukarıdaki konu, yarı açık bir münazara konusuna örnektir. Tartışılması gereken konu bellidir (kısıtlı tıbbi kaynakların hayat tercihi kriterine göre dağıtımı), fakat konunun oturacağı tasarı belirli değildir. Bu tip konularda hükümet, tartışılması gereken konuyu ve bu konunun temel çatışma noktalarını göz önünde tutarak, konuyu bir tasarıya indirgemelidir.
ÖRNEK
Konu: Hükümet Savunur ki, anoreksiya hastaları zorla beslenmelidir.
Tanım: Anoreksiya hastaları kendileri istese de istemese de devlet zoruyla beslenecektir.
Yukarıdaki konu, münazarada en sık rastladığımız konu tipi olan kapalı bir münazara konusuna örnektir. Kapalı konular, hükümete alan serbestisi bırakmaz, tartışılması gereken konu da konunun oturacağı tasarı da belirlidir. Bu sebeple, yukarıda görüldüğü gibi tanım ve konu hemen hemen aynı olur.
Önemle belirtmek gerekir ki, dünyada bazı yerel turnuvalarda açık konular kullanılmaya devam ediliyor olsa bile Türkiye’deki turnuvalarda ve Euros, Worlds gibi uluslar arası büyük turnuvalarda artık açık konu uygulaması görülmemektedir.
Bir hükümet takımının yapacağı tanım aşağıdaki kriterlere mutlaka uygun olmalıdır. Münazaracılara verilen konular, zaten bu hilelere başvurulmasını önleyecek türden olur. Yine de açık bir kapı bulup, bu fırsatı değerlendiren takımlar sadece maçı mahvetmekle kalmaz, aynı zamanda jüri tarafından cezalandırılır.
- Statükoyu savunan bir tanım yapmayın.
- Kendi kendini doğrulayan bir tanım yapmayın.
- Konunun çevresinden dolaşmayın (Squirrel yapmayın)
- Yer/Zaman kısıtlaması yapmayın
Unutulmaması gereken diğer bir nokta ise, tanım yapmanın amacı maçın hemen başında tartışma zeminini ortaya koyup diğer münazaracıları ve jürileri zor durumda bırakmamak olduğundan; tanımın mümkün olduğunca erken yapılması gerektiğidir.
Özetleyecek olursak, tasarı münazaralarında bir konuyu tanımlamanın en net ve doğru yolu, konunun içerisinde geçen belirsiz ifadelerin maç içerisinde ifade edeceği anlamı sabitlemek ve genel bir yasa tasarısı sunmaktır. Yasa tasarısının barındırdığı detayları, kurduğu modeli; modelleme kısmında anlatmak daha doğru olur. Çünkü modelin detayları, statükodaki sorunu çözmeye yönelik olduğu için; sorunu tespit etmeksizin bu detaylardan bahsetmek modelinizin havada kalmasına yol açar. Tanım yapmanın amacı, sadece, henüz konuşmanın başındayken maçın ne hakkında olacağını söylemek ve böylelikle sonraki konuşmacıları zor durumda bırakmamaktır.
2) Sorun Tespiti
Nedir ? Tanım yaptıktan sonra, başbakan kendi tezini oluşturmaya başlar. Tezin amacı, yani başbakanın tüm konuşmasının amacı, hükümet tarafının öne sürdüğü yasa tasarısını kabul ettirebilmektir. Bunun yolu ise, öncelikle bir yasa tasarısına ihtiyaç olduğunu kabul ettirmekten, sonrasında ise ihtiyacı hükümetin sunduğu yasa tasarısının karşılayacağını kabul ettirmekten geçer. Sorun tespiti olarak kastedilen aşama, işte burada bahsettiğimiz birinci kısımdır; yasa tasarısına duyulan ihtiyacı argümante etmektir. Özetle denilebilir ki; bir başbakan tezini oluşturmaya öncelikle “Bir değişiklik yapmaya ihtiyaç var mı?” sorusunu cevaplayarak başlar.
Neden Önemlidir ? Bir yasa tasarısı, daima statükoda bir değişiklik yapmakla sonuçlanır. Ortada bunu gerektirecek bir sebep, bir sorun olmadığı takdirde statükodan ayrılmak mantıksız olacağından; bir yasa tasarısının temellendirilmesi daima statükoda değişikliğe duyulan ihtiyaçtan yola çıkılarak yapılmalıdır. İşte bu noktada, bir başbakan, değişikliğe duyulan ihtiyacı “sorun tespiti” yaparak ortaya koyar.
Dahası, yasa tasarısının çıkış noktasını, statükoda tespit edilen sorun oluşturduğundan, bu sorun yasa tasarısını temellendirir. Tespit edilecek olan sorun, yasa tasarısının çözmeyi amaç edindiği sorun olmalıdır.
Yani yasa tasarısı bir araçtır; bu araç, amaç olan statükodaki soruna yönelmiştir. Öncelikle amacı net olarak ortaya koymak, başbakanın tezinin çıkış noktasını net olarak ortaya koyması anlamına gelir. Böylelikle başbakan argümanlarını bu temele daha rahat bağlayabilir.
Nasıl Yapılır ? İyi bir sorun tespiti; var olan sorunu belirtir, bu sorunun kayda değer olduğunu anlatır, bu sorunun statüko yüzünden var olduğunu açıklar. Tespit edilen sorun, statükoda var olan ve yasa tasarısının çözmeyi amaç edindiği sorundur.
ÖRNEK
Konu : Hükümet savunur ki, %10’luk seçim barajı kaldırılmalıdır.
Sorun Tespiti : Bugün ülkemizde ciddi bir temsil krizi yaşanmakta, oy veren vatandaşlar mecliste temsil edilememektedir. 2002 seçimlerinde geçerli oyların yarısına yakınının meclis dışında kalması bu durumun en belirgin örneğidir. (Statükoda var olan sorunun belirtilmesi) Bir vatandaşın verdiği oyun mecliste temsil edilmesi, onun yönetimde söz sahibi olmasıyla eş anlamlıdır ve bu nedenle temsil parlamenter demokrasilerin en temel unsurudur. Dolayısıyla geçerli oyların meclis dışında kalmasıyla yaşanan temsil adaletsizliği çok ciddi bir sorundur. (Sorunun kayda değer olduğunun anlatılması) Bu oyların meclis dışında kalmasının sebebi ise halihazır durumdaki %10’luk seçim barajı uygulamasıdır. %10’luk baraj, gelişmiş demokrasilerdekilerin aksine çok yüksek olduğu için, pek çok seçmenin siyasi görüşü bu alt limite ulaşamamakta ve dolayısıyla bu engel sebebiyle meclis dışına atılmaktadır. (Sorunun statüko yüzünden var olduğunun açıklanması)
Anlaşılabilmesi için yukarıdaki sorun tespiti aşama aşama yapılmış olsa bile, bir sorun tespitinde bulunması gereken bu üç unsur birbirinin içine de geçebilir.
Var olan bir sorunun kayda değer olmasından kasıt, statükoda bir değişiklik yapmaya değer olmasıdır. Sorunun, değişiklik yapmayı gerektirecek kadar önemli olduğunu ispat ederken hem nicelik hem de nitelik unsurundan faydalanabilirsiniz. Yukarıdaki örnek; hem nitelik (tek bir kişinin temsil hakkı dahi çok önemlidir) hem de nicelik (2002 seçimlerinde geçerli oyların yarıya yakını meclis dışında kalması) unsurunu kullanmıştır. Fakat bu unsurlardan bir tanesi de kimi zaman yeterli olabilir.
ÖRNEK
Konu: Hükümet savunur ki; bireylere, bedenlerini yenmek üzere bağışlama hakkı tanınmalıdır.
Sorun Tespiti : Statükoda, devlet, bireylere bedenlerini yenmek üzere bağışlama hakkı tanımayarak, onların sınırsız olması gereken bedenleri üzerindeki tasarruf haklarını kısıtlamaktadır. Beden üzerinde tasarruf hakkı, her bireyin kendi öz varlığı kaynaklı elde ettiği bir haktır ve hiçbir otoritenin bunu kısıtlamaya hakkı yoktur. Dolayısıyla, bedenlerini yenmek üzere bağışlamak isteyen bireylerin, insan olmaktan kaynaklanan en temel haklarından biri devlet tarafından ihlal edilmektedir.
Yukarıdaki örnekte, bedenlerini belirtilen amaçla bağışlamak isteyen çok sayıda birey olmadığı için sorun nicelik açısından değişiklik yapılmaya değecek nitelikte değildir. Fakat, nitelik açısından bakıldığında iddiaya göre bir insan hakkı ihlali olduğu için, sorun kayda değerdir.
Bir soruna statükonun sebep olduğunu açıklamak, soruna statükonun ne şekilde kaynaklık ettiğini açıklamaktır. Statüko bir soruna, içinde barındırdığı bir engel yada bir boşluk sebebiyle yol açar. İddia eden tarafa göre %10’luk seçim barajı hakkaniyete dayalı temsile giden yolda sistemin barındırdığı bir engel; seçim sisteminde pozitif ayrımcılığın olmaması ise hakkaniyete dayalı temsile giden yolda sistemin barındırdığı bir boşluktur.
Başbakanın tespit edeceği sorun ve önereceği tasarı birbirine sıkı sıkıya bağlı olmalıdır. Çünkü başbakanın tezinin özünü aslında bu iki olgu arasındaki nedensellik bağı ve bu bağın sonucunda ortaya çıkacak “modelin sorun çözebilirliği” oluşturacaktır.
Özet olarak, sorun tespiti, statüko kaynaklı olan ve yasa tasarısının çözmeyi amaç edindiği sorunun ortaya konulması ve böylelikle başbakanın tezinin çıkış noktasının açıklanmasıdır.
3) Modelleme
Başbakan, tanım yaparak önerisinin ne olacağını genel hatlarıyla vermiş ve böylelikle bir tartışma zemini oluşturmuş, sonrasında ise sorun tespiti yaparak bir öneriye neden ihtiyaç duyulduğunu anlatmıştır. Bu noktadan sonra tezini geliştirmeye argümanlarıyla devam edebilmesi için, önerisi kabul edilirse ortaya çıkacak modeli net bir şekilde ortaya koyması gerekir. Modellemeden kasıt, işte burada değinilen, önerinin sunduğu modelin net bir şekilde ortaya konması, yani yasa tasarısının bahsedilmesi gereken detaylarına inilmesidir.
Modelleme, Türkiye’de genellikle korkulan bir münazara kavramı olmuştur. Bunun ardında “model” kavramının neyi kastettiğinin tam anlaşılamaması, bu sebeple de içinin yanlış şekilde doldurulması yada boş bırakılması yatar.
Model olarak kastettiğimizin ne olduğunu anlamak için tanım ile arasındaki ilişkiye bakmak gerekir. Daha önce belirtildiği gibi, tanım, bir münazara konusunun tartışılabilmesi için zemin yaratmak adına ortaya bir yasa tasarısı koyar. Bu ortaya koyulan yasa tasarısı detaylardan yoksundur; görevi, başbakanın tezinde neyi savunacağını konuşmanın hemen başında işaret etmektir. Başbakanın yasa tasarısının özünde neye yöneldiğini, ne yapacağını belirtir. Fakat genellikle ne yapılacağını anlatmak, bir münazara maçının sağlıklı ilerleyişi için yeterli olmaz. Bir yasa tasarısının, yapacağı her ne ise onu nasıl yapacağı da, o yasa tasarısının kabul edilmesinin sonuçlarını (sorun çözme kapasitesi yada sebep olacağı diğer etkiler gibi) etkiliyorsa veya tasarının hedeflerinin dışına kaymasına sebep oluyorsa, bu durumda ortaya bir model koymak şarttır.
Yani, modelleme dediğimiz kısımda, bir başbakan, tanım aşamasında verdiği yasa tasarısını ve bu yasa tasarısı kabul edilirse ortaya çıkacak modeli (bu yasa tasarısının nasıl uygulanacağını) anlatır.
ÖRNEK
Konu: Hükümet Savunur ki, terörist örgütlerin aldıkları rehinelerle ilgili haber yapılmamalıdır.
Tanım: Medya kuruluşlarının, terörist örgütlerin aldıkları rehinelerle ilgili haber yapması yasaklanacaktır.
Sorun: Bu tip haberlerin halkta yarattığı infial duygusu ve bu duygular sonucunda köşeye sıkışan hükümetlerin teröristlerle pazarlıklarında güçsüz kalması.
Model: Medya kuruluşlarının, terörist örgütlerin aldıkları rehinelerle ilgili haber yapması yasaklanacaktır. Bu türde faaliyete devam eden medya kuruluşlarının ise yayınları durdurulacaktır.
Yukarıdaki örnek, yasa tasarısının sadece “ne yapacağının” (rehinelerle ilgili haber yapmayı yasaklama) önemli olduğu bir örnektir. Bu yasaklamanın “nasıl yapılacağının” model içerisinde ayrıntılı olarak yer almasına gerek yoktur, çünkü bu unsur yasağın çözmeyi amaçladığı sorun üzerinde direkt etkili değildir. Dahası bu yasağın izleyebileceği çok çeşitli yollar da olmadığı için, kabul edilebilecek çeşitli yöntemler birbirlerinden çok farklı etkiler doğurmayacaktır. Dolayısıyla yukarıdaki model, tanımda verilen yasa tasarısının üzerine çok fazla unsur eklememiş kısa ve öz bir modeldir.
ÖRNEK
Konu: Hükümet savunur ki, kadınlara siyasette pozitif ayrımcılık yapılmalıdır.
Tanım: Yerel ve genel seçimle oluşturulan kamu yönetim organlarında kadınlar için kota oluşturulacaktır.
Sorun: Kadınların siyasi hayatta geri planda kalması ve bu sebeple siyasi hayatta yeterince temsil edilememeleri, sorunlarının yansıtılamaması.
Model: Yerel ve genel seçimle oluşturulan kamu yönetim organlarında kadınlar için %25’lik bir kota ayrılacaktır. Bu kotanın doldurulabilmesi için siyasi partilerin listelerinde bu oranda kadın aday göstermesi şart olacaktır.
Yukarıdaki örnek, yasa tasarısının “nasıl”ının da önem arz ettiği bir örnektir. Tanım kısmında yasa tasarısının ne yapacağı genel hatlarıyla verilmiştir: kadınlar için kota oluşturmak. Fakat yasa tasarısını daha fazla detaylandırmaksızın bu noktada bırakmak, maçın sağlıklı ilerleyişini engelleyecek pek çok soru işaretini akılda uyandıracaktır. Tespit edilen sorunu bu yasa tasarısının çözüp çözemeyeceğini bilmek için ayrılacak kotanın %1 mi, %30 mu, yoksa %100 mü olacağını bilmek gerekir. Yani söz konusu detay, yasa tasarısının sorun çözme kapasitesini etkilemektedir. Bu sebeple de yasa tasarısının bu detayını modelin içerisinde sunmak şarttır.
ÖRNEK
Konu: Hükümet savunur ki, hafif uyuşturucular yasallaşmalıdır.
Tanım: Hafif uyuşturucuların satım ve kullanımı belirli şartlarda yasallaşacaktır.
Sorun: Bireylerin kamu sağlığını tehdit etmeyen tercihlerine devlet müdahalesinin aşırı olması.
Model: Fiziksel bağımlılık yaptıklarına dair kanıt olmadığı için, hafif uyuşturucu kapsamına giren esrar satım ve kullanımı belirli şartlarda yasallaşacaktır. 18 yaşın üzerindeki kişilere, ancak bireysel esrar bulundurma limiti kadar satış yapabilecek kafelerin açılmasına izin verilecektir. Bunun haricinde izin verilen limitin üzerinde esrar bulunduran, izinsiz olarak bunun ticaretini yapanlar cezalandırılacaklardır.
Yukarıdaki örnek, yasa tasarısının “nasıl”ının önem arz ettiği başka bir örnektir. Bu örnekte verilen detaylar, yasa tasarısının sorun çözme kabiliyetine pek etki etmemektedir, hafif uyuşturucular yasallaştırıldıktan sonra devletin bireylerin tercihlerine olan müdahalesinin önüne her koşulda geçilmiş olur. Fakat bu yasallaştırılma sürecinde çok çeşitli yollar izlenebilir ve bu izlenebilecek yolların sonuçları birbirinden çok farklıdır. Maçın dağılmaması, bu birbirinden değişik yollardan birinin doğuracağı etkiler üzerinden yürümesi için burada bir modelleme şarttır. Daha da önemlisi, burada modelin içinde gördüğümüz kısıtlama unsurları, tasarının etkilediği kitlenin sadece etkilemek istedikleriyle, yaptıklarının sadece yapmak istedikleriyle sınırlı kalmasını sağlamıştır. Burada yasa tasarısının amacı illegal uyuşturucu satıcılarını toplum içine salmak yada 18 yaşından küçüklerin uyuşturucu kullanması değil, sağlıklı ve mantıklı bir biçimde insanların tercihlerine saygı duymaktır. Bu sebeplerle, modelin sonuçlarını doğrudan etkileyen bu detaylar modelde verilmiştir.
Örneklerin üçünü birden analiz edersek, modellemenin gerekliliğini daha iyi görmüş oluruz. Birinci örnekte, tasarının sorun çözebilme kabiliyetini yada diğer sonuçlarını doğrudan ve önemli bir şekilde etkileyecek bir unsur bulunmamaktadır; bu yüzden kısa ve öz bir modelle yetinilmiştir. İkinci örnekte, tasarının sorun çözebilme kabiliyetini doğrudan ve önemli bir şekilde etkileyen unsur, modelin içine dahil edilmiştir. Üçüncü örnekte ise, tasarının sonuçlarını doğrudan ve önemli bir şekilde etkileyen unsurlar, modelin içine dahil edilmiştir. Buradaki kısıtlayıcı unsurlar, tasarının çözmeyi hedeflenen sorun çerçevesinde şekillenmesini, hedeflerinin dışına kaymamasını sağlamıştır. Pek çok maçta ihtiyaç duyulan bu tip kısıtlamaları yapmak, iyi bir hükümet açılış takımında mutlaka bulunması gereken bir özelliktir.
Modellemenin gerektiği durumları anlatan bu örnekler, aslında iyi bir modellemenin içinde bulunması gereken özellikleri de belli etmektedir. İyi bir model, asla gereksiz detayların içinde boğulmamalıdır. Unutulmamalıdır ki, münazaranın amacı daima prensipleri tartışmaktır, ortaya konulan model, kafa karışıklığını önleyip, prensiplerin sağlıklı bir zeminde tartışılabilmesini sağlar. İyi bir model içinde sadece yukarıda sözünü ettiğimiz “tasarının sorun çözme kabiliyetini, yada diğer sonuçlarını önemli bir şekilde etkileyen” unsurları barındırmalı, ve “tasarının hedeflerinin dışına kaymasına sebep olacak” unsurlarda kısıtlamalar yapmalıdır. Bunların haricinde detaylara girmek münazarada çok değerli olan vaktinizden çalmakla yada tezinizin anlaşılır ve net olmasını engellemekle kalmaz, özünde tartışılması gereken prensiplerden maçı uzaklaştırmış olur. Böylelikle maça zemin hazırlama görevini üstlenmiş hükümet açılış takımı yanlış bir zemin hazırladığı için görevini iyi yapamamış sayılır.
Daha önce de belirtildiği gibi tespit edilen sorun ve önerilen tasarı (tanımdaki+modellemedeki) birbirlerine zincirin halkaları gibi sıkı sıkıya bağlıdır. Çünkü tasarının amacı sorun çözmektir. Bu yüzden iyi ve mantıklı bir model muhakkak sorundan yola çıkılarak inşa edilebilir. Sorunun çözülmesi için ortadan kaldırılması gereken engel veya boşluk iyi analiz edilmeli, tasarının amacı buna göre belirlenmelidir. Belirlenmiş amacın dışında kalan koşullar ise, kısıtlayıcı unsurlar ile modelin dışına çıkarılmalıdır. Fakat bu kısıtlayıcı unsurlar mümkün olduğunca az olmalıdır. Çatışma noktası yaratamayacak, karşı çıkılamayacak, aşırı kısıtlanmış bir model; bir hükümet açılış takımının maçı katletmesine ve ağır şekilde cezalandırılmasına yol açar. Pek çok deneyimli münazaracı, yeni başlayanlara bu sebeple tezlerini oluştururken cesur davranmalarını ve radikal, sert bir tutum takınmalarını tavsiye eder.
4) Modelin Sorunu Çözebilirliği
Nedir? Başbakan, sorun tespiti aşamasında, bir öneriye ihtiyaç olduğunu; modelleme aşamasında ise hükümet açılış takımının bu sorun karşısında önerisinin tam olarak ne olduğunu açıklamış olur. Bu aşamaları geçtikten sonra, sıra, hükümet açılışın bu sorun karşısında sunduğu netleştirilmiş önerinin neden “doğru” öneri olduğunu açıklamaya gelir. Bu açıklama, aslında hükümet açılış takımının tezinin gerekçelendirilmesidir. Söz konusu gerekçelendirme, yasa tasarısı kabul edilirse olacakların anlatılması, yani yasa tasarısının etkilerinin/sonuçlarının argümante edilmesiyle yapılır.
Yasa tasarısının etkileri iki ayrı yönde olacaktır : 1) Önerinin, tespit edilmiş sorunu çözerek yapacağı etki 2) Önerinin, bunun haricinde avantajlar sağlayarak yapacağı etki. “Modelin sorunu çözebilirliği” ile kastedilen buradaki birinci etki grubu, “Modelin getireceği diğer avantajlar” ile kastedilen ise ikinci etki grubudur.
Neden Önemlidir? Hükümet açılış takımının tüm tezi aslında modelin sorunu çözebilirliği kriterinde kilitlidir dolayısıyla takımın maç içerisinde alacağı sıralamada model ile sorun arasında kurulmuş nedensellik bağı hayati önem taşır. Modelin sorunu çözebilirliği, modelin getireceği diğer avantajlara kıyasla birincil derecede önem taşır. Çünkü hükümet açılış takımı önerisini kabul ettirme hedefine, ancak önerinin statükodaki sorunu sunduğu modelle çözebileceğini kanıtlarsa ulaşabilir. Modeli amacına ulaşamayacaksa, hükümet açılış takımı da amacına ulaşamaz. Bu kısmın öncelikli önemi sebebiyle, başbakan argümanlarını bu yönde yoğunlaştırmalıdır. Kendisi takımının tezinin asıl kurucusu olduğundan, bu asli unsuru gereğince tamamlamadığı sürece, diğer avantajları argümante etmeye başlamamalıdır. Zaten takımın ikinci konuşmacısı takımın tezini geliştirmeye bu avantajları argümante ederek devam edecektir. Çok ayaklı sorun tespitlerinde başbakan konuşmasını diğer avantajlara geçmeden bitirse bile kimi durumlarda, tezin bu yönde geliştirilmesine de başbakan başlar.
Nasıl Yapılır? Modelin sorunu çözebilirliğini anlatmak için başbakan “Önerdiğimiz model statükodaki sorunu nasıl çözer?” sorusuna yanıt vermelidir. Sadece sorunu tespit etmek ve bir model sunmak, hükümet açılış tezinin en önemli noktasının eksik kalmış olması demektir. Bu iki unsur birbirlerine bağlandıklarında anlam ifade ederler. “Önerdiğimiz model statükodaki sorunu nasıl çözer?” sorusuna yanıt vermek için, başbakan sorun ile model arasında realist ve mantıklı bir nedensellik bağı kurarak modelin sorunu nasıl çözeceğini argümante etmelidir. Bu argüman hükümet açılış takımının en değerli argümanı olduğu için, üç ayağına da gereken önem verilmelidir. (bkz. Argümantasyon) Bu aşamada nedensellik bağının mantık zinciri aşama aşama kurulmalı, muhalefetin tasarının işlerliğini sorgulamasına izin verilmemelidir.
ÖRNEK
Konu: Hükümet savunur ki, zihinsel engelli çocukların fiziksel gelişimleri tıbbi müdahale ile durdurulmalıdır.
Tanım: Yüzde yüz zihinsel engelli çocukların fiziksel gelişimleri tıbbi müdahale ile devlet zoruyla durdurulacaktır.
Sorun: Zihinsel engelliler kendi bakımlarını hayatlarının hiçbir anında kendileri üstlenemezler. Bu ağır sorumluluk sürekli olarak ailelerinin üstündedir. Zihinsel engellilerin fiziksel açıdan gelişmeleri bu özünde zaten ağır olan bu sorumluluğu üstlenilmesi imkansız olacak şekilde ağırlaştırır. Günün 24 saatinde özel bakıma ihtiyaç duyan bu kişilerin bu gereksinimlerine aileler gereğince cevap veremez. 30 kiloluk bir çocukla 70 kiloluk bir adamı yıkamak arasındaki fark aşikardır. Dolayısıyla bu bakım eksikliğinden hem zihinsel engelli hem de aile zarar görecektir. Zihinsel engelli yeterli ilgiyi göremediğinden fiziksel ve psikolojik sağlık sorunlarıyla karşılaşacaktır. Aileler ise bu ağır sorumluluğun altında sosyal hayattan kopacak ve zihinsel engelli aile üyesi ile aralarındaki bağ bir zorunluluğa dönüşecektir.
Model: 7 yaşına kadar düzenli kontrol ile zihinsel gelişimi takip edilen yüzde yüz zihinsel engelli çocukların fiziksel gelişimleri, doktor heyeti onayı ile büyüme hormonunun salgılanmasını engelleyen inhibitör enjekte edilmek sureti ile durdurulacaktır.
Modelin Sorunu Çözümü: Sorunda değinildiği gibi Zihinsel engellilerin bakımı yaşları büyüdükçe zorlaşmaktadır. Bu kişilerin kendi bakımlarını kendileri üstlenemedikleri düşünüldüğünde, bu gittikçe ağırlaşan sorumluluk ailenin üzerine kalmaktadır. Aile bu zor yükümlülüğün altından gerektiği şekilde kalkamaz ve bundan hem zihinsel engelli hem de aile zarar görür. Oysa zihinsel engellinin fiziksel gelişimini 7 yaşında durdurmak, onu daima özel bakımın kolay olduğu bir yaşta tutmak demektir. Böylelikle zihinsel engelliler ihtiyaç duydukları ilgiye sahip olacaklar ve sağlıklı bir yaşam süreceklerdir. Aileler ise zihinsel engelli aile bireyi ile aralarındaki ilişkiyi sağlam bir şekilde sürdürebilecek, kendi maddi ve manevi bütünlüklerinden ödün vermemiş olacaklardır.
Yukarıdaki örnekte, zihinsel engellilerin yaşlarının büyüdükçe bakımlarının zorlaşması sorun olarak tespit edilmiştir. Ardından bu soruna çözüm olarak zihinsel engellilerin fiziksel gelişimlerinin 7 yaşında durdurulması önerisi getirilmiştir. Hükümet tezi bu noktada bırakılmamış, 7 yaşındaki çocukların bakımının daha kolay olacağı ve böylelikle zihinsel engellilerin yaşları ilerledikçe zorlaşan bakımları sorununun bertaraf edileceği anlatılmıştır. Bu anlatım, sorun ile model arasında mantıklı ve realist bir bağ kurulumudur.
5) Modelin Getireceği Diğer Avantajlar
Hükümet açılış takımının önerdiği modeli kabul etmenin pek çok farklı sonucu olacaktır. Bu sonuçlardan bir kısmı avantaj olarak değerlendirilebilecek pozitif gelişmeler olsa bile, unutulmamalıdır ki, her yasa tasarısının aynı zamanda bir bedeli yani dezavantajları vardır. Muhalefet açılış takımı tezini bu dezavantajların üzerine kuracaktır. Hükümet açılış takımı, ikinci konuşmacısının yapacağı çürütmelerle her ne kadar bu dezavantajların üstünden gelmeye çalışacak olsa bile; realist yaklaşım sonucunda açıkça görülür ki, her dezavantajı çürütmeyle yenmek mümkün değildir. Bu yüzden avantaj-dezavantaj dengesinde üste geçebilmek için yasa tasarısının avantajlarını iyi argümante etmek şarttır. Modelin en büyük avantajı sorun çözme kapasitesi olsa bile, dengede üste çıkmak için, bunun yanına başka avantajların da eklenmesi gerekir. İşte “modelin getireceği diğer avantajlar”ı argümante etme aşaması bu gerekliliğe hizmet eder.
Modelin diğer avantajlarını anlatmak için başbakan “Önerdiğimiz modeli kabul etmenin başka ne gibi olumlu kazanımları olacaktır?” sorusuna yanıt vermelidir. Avantaj olarak kastedilen, yasa tasarısının kabul edilmesinden doğan kazanımlar, statükoda meydana gelen olumlu değişikliklerdir. Argüman olarak sunulacak avantajlar akıllıca seçilmelidir. Avantajlar, modelin etkisinin sonucu ve modele özgü olmalıdır. Unutulmamalıdır ki, model ve avantaj arasındaki sebep-sonuç ilişkisi mümkün olduğunca kısa olmalıdır.
ÖRNEK
Yukarıdaki örneği ele alalım:
Konu: Hükümet savunur ki, zihinsel engelli çocukların fiziksel gelişimleri tıbbi müdahale ile durdurulmalıdır.
Tanım: Yüzde yüz zihinsel engelli çocukların fiziksel gelişimleri tıbbi müdahale ile devlet zoruyla durdurulacaktır.
Sorun: Zihinsel engellilerin bakımı yaşları büyüdükçe zorlaşmaktadır. Bu kişilerin kendi bakımlarını kendileri üstlenemedikleri düşünüldüğünde, bu gittikçe ağırlaşan sorumluluk ailenin üzerine kalmaktadır. Aile bu zor yükümlülüğün altından gerektiği şekilde kalkamaz ve bundan hem zihinsel engelli hem de aile zarar görür.
Model: 7 yaşına kadar düzenli kontrol ile zihinsel gelişimi takip edilen yüzde yüz zihinsel engelli çocukların fiziksel gelişimleri, doktor heyeti onayı ile büyüme hormonunun salgılanmasını engelleyen inhibitör enjekte edilmek sureti ile durdurulacaktır.
Modelin Diğer Avantajları: Zihinsel engelliler fiziksel açıdan geliştikçe, bedensel güçleri de gelişiyor. Fakat bu bedensel güç gelişimine, bedensel gücü kontrollü bir şekilde kullanmayı mümkün kılan bilinç gelişimi eklenmiyor. Dolayısıyla bilinçli olmadıkları için zihinsel engelliler kontrolsüz olarak bedensel güçlerini kullanıyorlar. Bu kontrolsüzlük, şiddet kavramının bilincinde olmayan zihinsel engellilerin şiddet eylemlerinde bulunmaları şeklinde kendini gösteriyor. Böylelikle zihinsel engelliler hem çevreleri için bir tehdit teşkil ediyor, hem de çevrenin kendilerine gösterdiği tepki sonucunda mağdur oluyor. Fiziksel gelişimlerinin 7 yaşında durdurulması halinde, zihinsel engelliler kontrol edemeyecekleri bedensel bir güce sahip olamayacaklar. Bunun sonucu olarak şiddet eylemlerinde bulunamayacakları için, çevrelerine zarar veremeyecekler. Toplumsal çevreleri de onları bu sebeple tehdit olarak görmeyecek, onlara tepki duymayacak.
Buradaki örnekte görüldüğü gibi, hükümet açılışın modelin diğer avantajları olarak sunacağı argümanlar modelin direkt sonucu olmalıdır. Bu örnekte, zihinsel engellilerin kontrol edemeyecekleri bir bedensel güce kavuşmalarının engellenmesi, onların bedensel gelişimlerinin 7 yaşında durdurulmasının direkt bir sonucudur. Nedensellik bağında araya başka unsurlar sokulmamıştır. Dahası, bu avantaj bu modele özgüdür. Başka bir şekilde bu avantaja ulaşmanın yolu yoktur.
Dikkat edilmesi gereken başka bir unsur ise, başbakanın konuşması tezin ana noktalarını ortaya koyan konuşma olduğu için, güçlü noktalara sahip olan avantajları ikinci konuşmacıdan ziyade başbakanın argümante etmesi daha doğru olacağıdır.
MÜNAZARA MAÇININ GENEL KURALLARI VE GEREKLİLİKLERİ NELERDİR ?
• Bir münazara maçında ; her biri 2 konuşmacıdan oluşan toplam 4 takım bulunur.
• Bu takımlar Hükümet Açılış , Hükümet Kapanış , Muhalefet Açılış ve Muhalefet Kapanış olarak adlandırılır. Hükümet takımları konuşmacı kürsüsünün sağ tarafına , muhalefet takımları da sol tarafına oturur.
• Her konuşmacının ileri sürdüğü tezlerin ( argümanların), ne takım arkadaşının ne de aynı kanatta bulunan diğer takımın söyledikleriyle çelişmemesi gerekir. Aynı kanatta ( muhalefet ya da hükümet) olsalar dahi her takım birbirine karşı yarışır ve maçı bir takım kazanır.
• Bir maç boyunca her konuşmacının bir kere kürsüye çıkma ve çıktığında da ortalama 7 dakikalık bir konuşma hakkı vardır. Münazara maçının sonunda jüri panelinin değerlendirmesi neticesinde takımlar sıralanır ve puanlama yapılır.
• Maçın sonucunda birinci olan takım 3 puan, ikinci olan takım 2 puan ve üçüncü olan takım da 1 puan alır. Ayrıca eleme maçları sırasında her konuşmacı için bireysel konuşmacı puanları verilir ve neticesinde turnuva sonunda turnuvanın en iyi konuşmacıları belirlenir.
• Konuşmacıların maç içerisinde konuşma sıraları şu şekildedir.
1) Hükümet Açılış 1. konuşmacı- (HA1)
2) Muhalefet Açılış 1.konuşmacı –(MA1)
3) Hükümet Açılış 2. konuşmacı –(HA2)
4) Muhalefet Açılış 2. konuşmacı –(MA2)
5) Hükümet Kapanış 1. konuşmacı- (HK1)
6) Muhalefet Kapanış 1. konuşmacı- (MK1)
7) Hükümet Kapanış 2. konuşmacı –(HK2)
8) Muhalefet Kapanış 2. konuşmacı –(MK2)
• Münazarada tartışılacak olan konular ve takımların konumları maç başlamadan genellikle 15 dakika önce yarışmacılara duyurulur. Bu süre zarfında onlardan takım olarak çalışıp konuşmalarını hazırlamaları beklenir.
• Münazara turnuvalarında 2 farklı takımın birlikte çalışması kesinlikle yasaktır . Aynı okuldan olmak ve/veya farklı salonlarda olmak birlikte çalışmak için geçerli bir mazeret değildir.
• 15 dakikalık süre içerisinde hazırlanmak için maçın yapılacağı salonu kullanma hakkı hükümet açılış takımına aittir.
DEĞERLENDİRME REHBERİ VE KRİTERLER - TEZLER:
Her konuşmanın temeli uyumlu tezlerdir. Başarılı bir takımın sürekli olarak izleyiciyi ikna etmek üzere vurguladığı birleştirici bir savunması vardır. Aynı zamanda daha önceki tezlerle uyumlu olup aynı zamanda özgün olabilmekte önemlidir. Tezleriniz etkileyici olmakla birlikte mantıklıda olmalıdır. Giriş gelişme ve sonucunuz varsa gevelemiyorsanız doğru yoldasınız demektir
- İÇERİK: Ortaya bir tez koyduktan sonra, tezinizin geçerli ve ikna edici olduğunu kanıtlamak için örnekler vermelisiniz. Bu örnekler konuyla alakalı, ilginç ve mümkünse yenilikçi olmalı. Bunu yapabilmeniz içinde araştırma şarttır tabiki.
Tezler ve içerik bir yazının en önemli iki unsurudur ve değerlendirme bu temel üzerine yapılır.
- YALANLAMA/ÇÜRÜTME: Çürütme, kendi tezinizi muhafaza ederken aynı zamanda karşı tarafın savunduğu tezin kritik noktasına etkili bir şekilde saldırabilme yeteneğidir. Karşı tarafın tezini zayıflatmak çok önemli bir kritiktir ve bu sizin tezinizle bütünleşmelidir.
- ÖZGÜNLÜK: Araştırmanın önemi yadsınamaz lakin yazınızın çeşitli kaynaklardan alıntı olması,sayfalarca süren sıkıcı istatistiki değerlerle bezenmiş olması size artı puan getirmez.Aksine yazıyı okuyanlar,konuyu net olarak kavrama zorluğu çekerler ve ana fikirden uzaklaşırsınız.Bu sebeple mümkün olduğunca kendi kelimelerinizi kullanın.Uzun ve alıntı yazılar yazmak o yazının güzel olduğu anlamına gelmez. Bazen iki cümle iki sayfa yazıdan daha etkileyicidir.
- NÜKTEDANLIK: Nükte jüriyi ikna etmek için çok etkileyici olabilir ve konuşmaya bir şekilde dahil edilmesi yararınızadır. Yapacağınız espriler sizi diğerlerinden farklı kılar. Başarılı bir sunuş tarzınız varsa kesinlikle bir adım öndesiniz demektir.
- TAKIM ÇALIŞMASI: Unutmayın ki biz sizi bir takımın parçası olarak değerlendireceğiz. Eğer ikinci yazıcı takım arkadaşının tezinden ayrılmışsa, kendi tezini geliştirmişse ya da takım arkadaşının tezini geçersiz kılacak bir yazı yazmışsa ceza alır. Siz takım olarak birbirinizi tamamlamak zorundasınız. Bu yüzden size verilen hazırlık süresinde iyi hazırlanmanız gerekmekte. Birinci üyenin yazdığını diğer takım arkadaşı örneklerle destekleyerek güçlendirmeli ve arkadaşını savunmalıdır.
- YAZMA SIRASI: Takımlar için önemlidir. Takım üyeleri kendi aralarında, kendisine en uygun söz hakkını almalıdır. Bunu önceden belirlemelisiniz.
Konu hakkında en fazla bilgisi olan kişi, (örneğin) BBB üçüncü üyesi olursa haliyle yazma hakkı ona gelene kadar konunun işleyişi değişecek, rakip bastıracak ve ondaki bilgiler tamamen kullanılamayacaktır. Ya da benzer şekilde son yazıcı, misyonu belli olduğundan (tezleri özetlemek, çürütmeleri jüriye sunmak, genel bir toparlama vs) son konuşmacı olacak kişi bunları göz önüne alarak bu role soyunmalıdır.
- MÜNAZARA DİLİ: Türkçedir. Yabancı kelime ve kavramların fazlalığı eksi puan sebebi olur.
Örnek Bir Konuşma (Münazara)
Örnek Konuşma:
Konu: Kürtaj serbest bırakılmalıdır.
Konuşma
Tanım: Hamileliğin sekizinci haftasından önce olmak şartıyla kürtaj serbest bırakılmalıdır.
*
Sorun: Kadınlar istemedikleri doğuma zorlanarak hem kendileri hem de doğuracakları çocukların yaşamları sıkıntıya sokulmakta ve seçim hakları elinden alınmaktadır.
*
Argüman: 8 haftanın sebebi, fetüsün durumu.
*
Argüman: Kadınların 9 ay taşıyıp, hayatları boyunca bakacakları, hayatlarını etkileyecek bir olayda seçimde bulunma/karar verme hakları.
Tanım nasıl olmamalıdır:
1.
Kendini kanıtlayan ya da tersi savunulmaz bir tez olmamalıdır.
2.
Tanımla konu arasında açık ve net bir ilişki kurulmalıdır. Konu çarpıtılarak tanım üretilmemelidir.
Örnek: Eşcinsel evlilikler yasaklanmalıdır.
Tanım: Türkiye; İncirlik üssünü kapatmalıdır.
3.
Tanım, diğer konuşmacıların spesifik bilgisini gerektirecek bir tanım olmamalıdır.
Örnek: Devlet, güvenliğe daha fazla önem vermelidir.
Tanım: Devlet dairelerinde Microsoft Server kurulamaz.
4.
Tanımda zaman ve mekan şartları olamaz.
Örnek: Basın özgürlükleri artırılmalıdır.
Tanım: Norveç’te devletin yayın tekeli kaldırılıp özel televizyonlara izin verilmelidir.
Örnek Konuşma:
Konu: Kürtaj serbest bırakılmalıdır.
Konuşma:
*
Çürütme: Cinayet kelimesinin hatalı olduğu ve aslında bir canlının öldürülmediği (argümanlarla daha net açıklanacak).
*
Çürütme: Kadının vücut bütünlüğü ve hakları kapsamında olduğu, çünkü çocuğun bundan sonraki hayatını yönlendireceği.
*
Argüman: Pratik sorunlara da yol açacaktır. İnsanlar yurtdışında serbest olan yerlerde kürtaj yaptırmaya zorlanmış olur. Bu durumda ya seyahat hakkı kısıtlanır ya da yasanın işlevsizliği kabullenilmiş olur.
*
Argüman: Kürtaj yaptırmak zorunda olan kadınların sayısı azalmayacaktır böyle bir zorlamayla kürtaj yeraltına iner ve sağlıksız koşullarda ve kaçak olarak devam eder.
*
Argüman: Fetüs yaşayan bir canlı mıdır? Düşünmeyen, biyolojik olarak insan özellikleri göstermeyen, varlığından haberi olmayan bir hücre canlı olarak kabul edilemez. Bazı ülkelerde uygulanan 8 haftalık sınır kürtaj için yeterli bir sınırlamadır.
Örnek Konuşma:
Konu: Kürtaj serbest bırakılmamalıdır.
Konuşma:
Çürütme: Bazı yasaların bazı yerlerde esnek olması ya da olmaması yasa yapmada ölçü olamaz. Hollanda’nın bazı uyuşturucuların serbest ya da kullanımının esnek olması Türkiye’de esnekleştirilmesi için neden değildir.
Çürütme: Fetüsün düşünememesi ve bütün biyolojik özelliklerinin gelişmemesi canlı olmadığının kanıtı olamaz. Ortaya çıkacak olanın bir canlı olduğunu ve fırsat verildiğinde sizin sahip olacağınız her şeye sahip olacağını bilmek, canlı olması için yeterli nedendir. Zaman sınırlaması da kesin bir kritere göre değildir, çünkü fetüsün ne zaman düşünmeye başladığı bilinmiyor.
Argüman: Kürtajın yasak olması, kürtaja ihtiyacı kesinlikle azaltacaktır. İnsanları dikkat etmeye zorlayacak, evlilik dışı, istenmeyen gebelikleri – başka çareleri kalmayacağı için – bitirecektir.
Konuşmanın yapısı
İyi bir konuşmacı argümanlarını geliştirmek için ve söylediği tam olarak anlatabilmek için konuşmasını belli bir yapısal bütünlüğe sokmalıdır. Konuşması çok dağınık olan ve yapısı bozuk olan bir konuşmacının çok iyi bir puan alması mümkün değildir, çünkü argümanlarını anlatması ve aralarındaki bağlantıyı kurması imkansızdır.
Konuşmacı konuşmasına dikkat çekecek bir şekilde, bir espriyle vb. başlayabilir, etkili olur fakat zorunlu değildir.
Konuşmanızda neden bahsedeceğinizi anlatın. Bunu tek tek 3 maddeden bahsedeceğim şekline değil ya da şimdi çürütme yapacağım şeklinde değil, konuşmamızın ana argümanları ne olacak ondan bahsederek yapmanız gerekir.
Örnek Konuşma:
Konu: “Kürtaj serbest bırakılmalıdır.” konuşması için örnek giriş:
Kürtaj yasağının kadınlar için yarattığı sorunlardan bahsedip, 8 haftaya kadar gebelikte kürtajın neden serbest bırakılması gerektiğini anlatacağım ve bunu kadının hakları açısından ele alacağım.
Tanım: Hamileliğin sekizinci haftasından önce olmak şartıyla kürtaj serbest bırakılmalıdır.
Sorun: Kadınlar istenmedikleri doğuma zorlanarak hem kendilerini hem doğuracakları çocukların yaşamları sıkıntıya sokulmakta ve seçim hakları ellerinden alınmaktadır.
Argüman: 8 haftanın sebebi, fetüsün durumu.
Argüman: Kadınların 9 ay taşıyıp hataları boyunca bakacakları, hayatlarını etkileyecek bir olayda seçimde bulunma/karar verme hakları.
Daha sonra takım arkadaşınızın nelerden bahsedeceğini hatırlatıp ilk dakikayı doldurun ve konuşmanıza geçin.
Söz hakları:
Bir münazır konuşması dışında da aktif olmalıdır. Bunun en kolay yolu söz haklarıdır. Bir konuşmacının sık sık ve etkili söz hakkı kullanması kendisi için + puandır. Ayrıca bu yolla konuşması dışında da çürütme yapıp argüman sunma imkanı vardır ve bunlar etkiliyse değerlendirilir.
Söz hakkı istenirken dikkat edilmesi gerekenler:
Çok gürültülü ve rahatsız edici isteniyorsa, sizi ve konuşanları rahatsız ediyorsa münazırı uyarın.
Söz hakkı süresi 15 saniyedir. 15 saniye sonunda eğer konuşmacı devam edin demezse söz hakkı isteyen oturmak zorundadır.
Eğer söz hakkının herhangi bir noktasında soru anlaşıldıysa konuşan söz hakkı isteyeni oturtabilir. Bu hakkı saklıdır. Bu durumda söz hakkı isteyen münazır oturmak durumundadır. Bu hakkı aşağılamak için kullananlar (söz hakkı verip hemen geri oturun diyenler örneğin) jüri tarafından değerlendirilir.
Otur dendiği zaman oturmayan münazırlara jüri başkanı müdahale edebilir.
Sadece konsantrasyon bozmak için alınmış, iyi bir soru veya bilgilendirme verilmeyen söz hakları olumlu değerlendirilmez.
Bir konuşmacıdan konuşması boyunca sadece 2-3 söz hakkı istenmiş ve vermeye fırsatı olmamışsa, söz hakkı vermediği için olumsuz olarak değerlendirilmemelidir.
Konuşmacıdan yeteri kadar söz hakkı istemiş ve hiç söz hakkı vermemişse konuşmacıdan puan düşürülür.
Münazaranın Temel Kuralları
1. Zaman ve mekan sınırlamasıyla konu tartışılamaz.
Örnek: 2010 senesinde kürtajı yasaklayacağız, şimdilik serbest kalsın.
2. Havada kalan tanım ve argüman yapılamaz, kendinizi hiçbir şey bilmiyormuş gibi düşünün ve biliyorsanız bile açıklanmayan şeyleri cezalandırın.
Örnek: 8 haftadan önce kürtaj cinayet değil, 8 haftanın nedeni açıklanmalı.
Uydurma ya da yalan bir argüman ya da tez öne sürüldüyse be jüri bunun yalan olduğunu biliyorsa, karşı taraftan açıklama ve itiraz gelmediği sürece ve yanlış olduğu ortaya konmadığı sürece bu doğru kabul edilir, fakat bu onun iyi bir argüman olarak kabul edilmesini gerektirmez.
Argüman: Neden-sonuç ilişkisi kurulara bir şeyin neden yapıldığının anlatılmasıdır.
Örnek: Kürtaj serbest bırakılmalıdır.
Argüman: Bir kadın 9 ay boyunca bebeği karnında taşır ve doğunca bebeğe bakmakla yükümlüdür (sebep). Bu nedenle bir doğumu yapıp yapamayacağına kendisi karar verebilir (sonuç). Bütün hayatı boyunca iyi bakamayacağını bildiği bebeği doğurmayarak hem doğacak olan bebeğe, hem de kendisine ve ailesine karşı sorumluluğunu yerine getirir. Zaten belli bir haftaya kadar fetüs bebek halinde değildir ve normal bir hücreden çok farklı değildir (açıklama).
Çürütme (karşı argüman): Bir argümanın neden sonuç ilişkisi kurularak, bir soruna çözüm getirmeyeceğinin, istenilen sonuca ulaşmayacağının açıklanmasıdır.
Örnek: Yukarıdaki argümanı çürütme:
Bir çocuğu sadece bir kadının dünyaya getirdiğini söylemek ve tüm sorumluluğu ve çocukla ilgili hakları ona vermek mantıklı değildir. Çünkü bu çocuğu dünyaya iki kişi getirir ve babanın da hakları vardır. Ayrıca babanın ya da diğer aile fertlerinden önemlisi doğacak canlının “yaşama hakkı”dır. İnsan haklarının ilk ve en önemli maddesi insanca yaşama hakkıdır. Diğer haklar, annenin seçme hakkı, babanın seçme hakkı, hiçbirisi yaşam hakkından daha önemli değildir. Kadının kendi vücuduyla ilgili hakları vardır ancak dünyaya gelecek bir insanın yaşayıp yaşamama hakkını içermemelidir bu.
Tartışma Yönteminin Aşamaları
1. Tartışma Probleminin Seçimi: Tartışma problemi seçilirken katılımcıların ilgi ve tutumları ile konuyla ilgili ön bilgileri göz önünde bulundurulmalıdır. Konu katılımcılar için ilgi çekici olmalı ve tartışmaya karşı güdülenmelidir. Bunun yanı sıra problem cümlesinin açık olması, konuyu tam olarak belirtmesi, konuyu sınırlayabilmesi gerekir. Problem cümlesi soru ya da düz cümle olarak ifade edilebilir.
2. Tartışmayı Yönlendirecek Soruların Belirlenmesi: Tartışma yönteminde eğiticiler katılımcıları sorularla yönlendirmezse tartışmadan elde edilen sonuçlar hedefler doğrultusunda olmayabilir, konu dağılabilir. Bu nedenle eğiticinin tartışmayı yönlendirecek açılış, gelişme ve kapanış bölümüyle ilgili anahtar soruları önceden hazırlaması gerekir.
3. Araç ve Tekniklerin Belirlenmesi: Tartışma sürecinde birçok öğretim araç ve tekniklerinden yararlanılabilir. Bu amaçla tartışmadan önce probleme uygun dramatazisyonlar yapılabilir, sergiler ve yakın çevre gezilebilir, yazılı materyaller okunabilir, radyo dinlenebilir ve film izlenebilir. Bu tür etkinlikler katılımcılarda ortak yaşantı oluşmasını sağlar ve tartışmaya katılımı sağlar.
4. Tartışmanın Yapılacağı Fiziksel Ortamın Düzenlenmesi: Tartışmanın yapılacağı fiziksel ortam ve katılımcı sayısı tartışmanın niteliğini etkiler. Çok kalabalık gruplarda tartışmalar bazı katılımcıların tartışma dışında kalmasını sağlar. Tartışma ortamında sağlıklı iletişim kurulmasında, katılımcıların birbirlerini görmeleri önemli rol oynar.
5. Değerlendirme: Tartışma sonunda, tartışma eğitici ya da katılımcılar tarafından değerlendirilmeli ve sonucu özetlenmelidir.
MÜNAZARANIN BİREYE KATKILARI:
Münazara sunum ve çözüm becerisi kazandırır.
Problem çözme ve zorluklar karşısında insanları yönlendirir.
Problemi belirginleştirmek, onun üzerine düşünmek için teoriler oluşturmayı, genel durumu göz önüne alarak hangi yöntemin kullanılacağına karar vermeyi öğretir.
Münazara takım çalışmasını geliştirir.
Münazara empati kurmayı sağlar.
Münazara insanların empati kurarak farklı bakış açılarını daha iyi anlamalarını ve karşıt görüşlere değer vermeyi amaçlar.
Münazara etkin insan olmayı sağlar.
Münazara konuşma, kendini ifade etme, ifade edilen düşünceyi kanıtlama becerisini geliştirir.
Kısacası insan münazara ile;
- Başarmak için özveride bulunur.
- Kazanmanın yollarını arar.
- Planla ve yöntemle çalışma becerisi kazanır.
- Cesaretlenir ve başkalarına cesaret verir.
- Konuşma, ifade becerisine sahip olur.
- Takım çalışmasıyla işbirliği alışkanlığı kazanır.
- Dinamik ve etkin olur.
- En önemlisi; kişisel gelişimde hızla ilerler.
MÜNAZARA NASIL YAPILIR?
Münazara için genellikle ikişer ya da üçer kişilik iki grup kurulmalıdır. Gruplardan birisi işlenecek konuya olumlu, diğeri ise olumsuz yönden savunmalıdır. Yani, bir grup "tez", diğer grup ise "antitez" i almalıdır. Ayrıca, münazara yapacak kişileri değerlendirecek bir "jüri" seçilmelidir. Jüri, ya başlangıçta ya da münazara yapılacağı gün seçilebilir.
Olumlu tezin savunulması, olumsuzdan daha kolay olduğu için, konuşmaya, olumlu tezi savunan gruptan biri başlamalıdır. Konuşmacıların savunmalarının gücü kadar, taraflı ve tarafsız dinleyicilerin gösterilerinin de jüri üzerinde etkisi bulunur. Ancak, taraf tutan dinleyicilerin, karşı taraf konuşmacılarının moralini bozacak nitelikte gösteride bulunmaları doğru değildir.
Münazaraya katılacak kişilerle, jüri üyeleri münazara tekniği konusunda bilgilendirilmelidir. İki grup da kendi aralarında iş ve konu bölümü yapıp münazara gününe kadar hazırlıklarını tamamlamalıdır. Konuşmacılara, araştırma için en az 2-3 hafta süre verilmelidir.
Gruptaki her kişi savundukları konunun değişik alt konuları hakkında konuşmak zorundadır. Birden fazla kişi, aynı alt konuyu savunamaz. Münazarada yazılı metne bakarak okuma olmaz. Savunulan konu; sözlü ele alınmalıdır. Konuşmacıların, konularını bir kâğıda yazıp okumaları çok yanlıştır.
Münazara'nın Size Sundukları:
Haftada iki gün toplanacak olan münazara grubunda, öncelikle münazaranın inceliklerini hem izleyerek hem pratik yaparak öğreneceğiniz .. eğitim sürecine katılabilirsiniz. Daha sonraki toplantılardaki maçlara katılabilir ve sorumluların ve yeni münazaracı arkadaşların hazırlayacakları sunumları dinleyerek hem ilerideki münazara maçlarınıza bir temel oluşturup hem de genel kültürünüzü arttırabilirsiniz. Bunun yanı sıra, toplantılara düzenli katılan arkadaşlarımız, İstanbul Ligi'nin yanı sıra, Türkiye'nin çeşitli şehirlerinde düzenlenen turnuvalarda ve uluslararası turnuvalarda Boğaziçi Üniversitesi'ni temsil edebilir ve yine bu sayede birçok üniversiteden zengin bir arkadaş çevresine sahip olabilirler. Sıcak bir arkadaşlık ortamında birlikte geçireceğimiz bir senenin sonunda, Tükiye'nin ve dünyanın önemli meselelerini tartışabilen ve fikirlerini etkileyici biçimde savunabilen kişilerden oluşan münazara camiasının önemli bir üyesi olabilir, burada kazandıklarınızdan ömür boyu hem okul hem de iş kariyeriniz boyunca yararlanabilirsiniz. Tüm bunları birlikte gerçekleştimek için sizleri Münazara Altkurulu'na davet ediyoruz.
Münazara'nın Amacı
Münazara'nın Amacı:
Münazaranın öncelikli amacının, katılımcılara güncel konuları çok boyutlu, zengin bir çerçevede değerlendirebilme yeteneğini kazandırıp tartışma kültürünü arttırmak olduğu söylenebilir. Bunun yanısıra münazaracıların seri düşünüp, fikirlerini etkileyici şekilde topluluk önünde ifade etme yeteneklerinini geliştirmeleri de hedeflenir.
Münazara Nedir?
Münazara Nedir?
Münazara, bir konuda karşıt görüşleri savunan takımların fikirlerini çarpıştırdıkları bir tartışma platformudur. Bir münazara maçının konusu, iki taraflı tartışılabilecek her şey olabilir; ancak ağırlıklı olarak güncel sosyal ve siyasi meseleler tartışılır. Yarışmacılar maçın başlamasından on beş dakika önce tartışılacak konuyu ve hangi tarafı savunmaları gerektiğini öğrenirlar. Münazaracılar bu süre içerisinde, maç esnasında aldıkları notlarla son halini verecekleri ve sıra kendilerine geldiğinde sunacakları yedi dakikalık konuşmalarının taslağını hazırlarlar. Sunum esnasında bu notlardan yararlanmak serbesttir. Yaklaşık bir saat süren bu tartışma, jüri heyetinin maç boyunca aldığı notlara dayanarak maçın sonucunu açıklamasıyla sonlanır. Jürinin değerlendirmesini yaparken öncelikli olarak ele aldığı, yarışmacıların argümanlarını ne kadar etkileyici sundukları değil, bu argümanların ne kadar sağlam ve tutarlı olduklarıdır.
Münazara Değerlendirme rehberi
Değerlendirme rehberi
Dünya turnuvalarının geniş değerlendirme kriterleri vardır, ve bunları okumanız tavsiye olunur. Aşağıda bununla ilgili bir özet bulacaksınız.
1. TEZLER:
Her konuşmanın temeli uyumlu tezlerdir. Başarılı bir takımın sürekli olarak dinleyiciyi ikna etmek üzere vurguladığı birleştirici bir savunması vardır. Aynı zamanda daha önceki tezlerle uyumlu olup aynı zamanda özgün olabilmek de önemlidir. Tezleriniz etkileyici olmakla birlikte mantıklı da olmalıdır. Dinleyiciyi kaybetmemek için açıkça anlaşılabilir bir düşünce zinciri geliştirmek önemlidir. Bunu yapmanın en iyi yolu da açık bir giriş gelişme ve sonuca sahip olup, gevelemekten kaçınmaktır.
2. İÇERİK:
Ortaya bir tez koyduktan sonra, tezinizin geçerli ve ikna edici olduğunu kanıtlamak için örnekler vermelisiniz. Bu örnekler konuyla alakalı, ilginç ve mümkünse yenilikçi olmalı. Kaçınılmaz olarak böyle örnekler verebilmeniz için araştırma yapmış olmanız gerekecektir. Kazanan bir konuşma yapabilmeniz de böyle mümkün olacaktır. Tezler ve içerik bir konuşmanın en önemli iki öğesidir ve değerlendirmeleri de ona göre yapılacaktır.
3. AKICILIK:
İyi bir konuşma kağıda mümkün olduğu kadar az bağımlı kalınarak yapılmalıdır. Akıcı bir konuşmacı söyledikleri daha gerçekçi görüneceğinden daha ikna edici olacaktır. Kağıttan okumak münazara yapmak değildir ve jüri tarafından cezalandırılacaktır. İlk başlarda kağıttan okumaktan kaçınmak zor gelebilir ancak tecribe ve güven kazandıkça notlarınıza daha az bağımlı kalacaksınız.
4. YALANLAMA/ ÇÜRÜTME:
Çürütme kendi tezinizi muhafaza ederken aynı zamanda karşı tarafın savunduğu tezin kritik noktasına etkili bir şekilde saldırabilme yeteneğidir.Karşı tarafın tezini zayıflatmak çok önemli (kritiktir) ve bu sizin tezinizle bütünleşmelidir.Önceden belirlenmiş çürütme çok uygun, alakalı olmayabilir , çürütme genellikle kendiliğinden yapılmalıdır, aksi durumlarda cezalandırılır. İlk yardımcı (pro) konuşmacı bir önceki konuşmacının tezini çürütemez ama vurguyu konuşmasının başka bölümlerine kaydırır.Son yardımcı konuşmacının konuşması genelde çürütmeye yöneliktir ama bir tezi de olmalıdır.
5) NÜKTEDANLIK:
Nükte topluluğu ikna etmek için çok etkileyici olabilir ve konuşmaya bir ölçüde dahil edilmelidir.Konuşmacının yapacağı espriler hem izleyicinin kazanılmanı sağlar hem de konuşmacıyı diğerlerinden farklı kılar.Fakat başarılı bir sunuş tarzı; topluluğu konuşmacının iyi bir mizacı olduğu konusunda ikna eder ancak onları konuşmayı desteklemek ya da desteklememek konusunda etkilemez.
6) STİL VE SUNUŞ:
Bu kısım kişinin konuşmacı olarak ustalığı ve yeterliliğiyle ilgilidir.Bu ; ikna gücü , mizaç, sunuş, mimikler, tonlama, göz teması ve duyulacak yükseklikteki bir konuşma tarzını içerir.Temel olarak bunların nasıl birleştirildiği, yani bu unsurların bütünlüğüdür. Konuşmacılar kendilerine ait, özgün konuşma stilleri geliştirmelidirler.Topluluğu rahatsız eden her şey elenmelidir. (çok alçak yada yüksek sesle konuşmak , klişeler kullanmak veya monoton bir şekilde konuşmak gibi )
7) KATILIM / SÖZ HAKKI
Konuşmacı bilgi vermek zorunda değildir fakat iki veya üç nokta belirlemelidir. Bu imkanı kötüye kullanmak ve böylece konuşmayı tedirgin edip, üzmek ve başka tarafa çekmek ağır bir şekilde cezalandırılır. Karşı tarafın konuşmaları süresince söz alma girişiminde de bulunmalıdır.Söz alma hakkı 15 saniyeden az olmalı ,keskin ve konuşmacının varmak istediği amaçla doğrudan ilgili olmalıdır.
8) TAKIM ÇALIŞMASI:
Konuşmacı bir takım konuşmacısı olarak değerlendirilir . Eğer ikinci konuşmacı takım arkadaşının tezinden ayrılırsa, ağır şekilde cezalandırılır.Başarılı bir takım tutarlı ve birbirine bağlı bir teze sahiptir ve tüm konuşmaları birleştirici özellik taşır.Birinci konuşmacı tezi belirlerken örneklerle desteklemeli ve ikinci konuşmacı da onu savunmalıdır.
9) KONUŞMANIN SIRASI:
Konuşmacı sıralama kağıdına göre kendisine uygun rolü alır..Buna göre münazaranın ilk konuşmacısı tezin terimlerini açıklamalı, aynı zamanda muhalefetin ilk konuşmacısı da önergeye kendi bakış açısına göre bu terimleri açıklar.son konuşmacı (muhalefet ve hükümet) tüm konuşmacıların ortaya attığı tezleri ve görüşleri özetler ve karşı tarafın tezlerini çürütür.
Münazarada Konuşma Tarzı
Konuşma Tarzı
Bir münazarada kesin farkedeceğiniz şeylerden biri münazaracıların farklı konuşma tarzlarıdır. Konuşma tarzı, münazaranın öğretmeye teşebbüs edilmesi en zor yönlerinden biridir. Kendi tarzınızı ouşturun, tercihen kendinizi doğal hissettiğiniz bir tarzı. Ancak yine de göz önünde bulundurmanız gereken bir kaç şey olabilir:
1. Sesinizin herkes tarafından duyulabileceği kadar yüksek ve net bir sesle konuşmalısınız. Jürinin salonun sonlarında oturabileceğini ve eğer kazanma şansınızın olmasını istiyorsanız söylediklerinizin en azından jüriler tarafından duyulması gerektiğini unutmayın. Ancak içinde bulunduğunuz salonun akustiğini de göz önünde bulundurarak sesinizin yankılanma yapacak kadar yüksek çıkmaması için fazla bağırmamalısınız.
2. Monotonluktan kaçının. Eğer önemli bir noktadan bahsediyorsanız sesinizi vurgu yapacak şekilde yükseltin ve söylediğinizin fark edilmesini sağlayın. Konuşmanız süresince sesinizin ardındaki vurguyu yavaşça arttırmaya çalışın. Vurgunuzun en güçlü olduğu zaman konuşmanızın da en önemli noktası olsun. Ancak izleyicinizin karşısında sesinizin tonlamasını sürekli değiştirip dalgalanma da yaratmayın. Yüksek sesle başlayıp, birden sesinizi kısıp, sonra tekrar artırıp daha sonra da birden azaltıp konuşursanız kendi konuşmanızdan siz bile emin değilmişsiniz gibi bir görünüm doğabilir.
3. Seyirciyle göz teması kurun ve sahneye bakakalmayın. Biraz tecrübe kazandıktan ve notlarınıza daha az bağımlı kaldıktan sonra bunu yapmak daha kolay olacaktır. Bazı konuşmacılar seyirciler arasından birkaç kişi seçip onlara bakmayı tercih ederler. Bazıları ise seyirciye bir bütün olarak bakmayı tercih ederler. Neyi tercih ederseniz edin, bakışlarınızla tüm seyircileri taramayı ve salonun değişik kısımlarını da kapsamayı unutmayın.
4. Konuşmanızı desteklemek için vücut dilini kullanın. Eğer kaskatı durup hareket etmezseniz konuşmanızda gerçek bir ikna edicilik olmayacaktır. Ellerinizi ve yüz ifadenizi duygularınızı iletmekte ve konuşmanızı desteklemekte kullanın. Ancak, abartıdan kaçının, önemli olan seyircilerin dikkatinin ellerinizde değil, konuşmanızda odaklanmasıdır. Bazı konuşmacılar ellerinde bir kalem tutup, konuşmaları boyunca sallayarak jürinin dikkatini dağıtabilirler. Eğer, elinizde gerçekten bir şeyler tutma ihtiyacı hissederseniz, küçük not kağıtları kullanabilirsiniz.
5. İlla ki kürsünün arkasında durmak zorunda değilsiniz. Durduğunuz yerden zaman zaman biraz hareket ederek seyircilerin bulunduğu değişik taraflarla göz teması sağlayabilirsiniz. Bu konuda yapılan çalışmalar dinleyicilerin çoğu kez konuşmacının vücudunun tamamını görebilmeyi, bu insanın bir şey saklamadığının göstergesi olması bakımından tercih ettiklerni göstermektedir. Ancak, yine de fazla ileri gitmemekte fayda var. Kürsüden çok fazla uzaklaşmak dinleyicileri ve daha da önemlisi jürileri rahatsız edebilir. Kürsünüzden 1-2 metreden fazla da uzaklaşmamaya çalışın. Bunu sağlamanın bir yolu da notlarınızı kürsüde bırakmaktır. Notlarınızdan çok fazla uzaklaşmak istemeyeceğinizden kürsüden de fazla uzaklaşmamış olursunuz.
6. Konuşmanızı çok fazla karmaşıklaştırmayın. Eğer tezleriniz çok fazla dallanıp budaklanıyorsa dinleyicileriniz sizi takip etmekte zorluk çekeceklerdir. 2 hecelik bir Türkçe kelime işinize yarayacaksa 15 hecelik Osmanlıca bir kelime kullanmayın. Unutmayın ki dinleyicilere çok yetenekli veya bilgili olduğunuzu değil bu tartışmada en iyi tezlere sahip olduğunuzu kanıtlamaya çalışıyorsunuz.
7. Seyirciyi kazanmak ve konuşmanızın hatırlanması için mizah yapabilirsiniz. Komediye veya nükte yapmaya doğal bir yeteneğiniz varsa bunu kullanabilirsiniz. Eğer böyle bir yeteneğiniz yoksa bile önemli değil, çünkü en ciddilerimiz bile zaman zaman istemeden de olsa insanları güldürebilir. Önceden ilgili birkaç nükteyi not alabilir, bunlarla ilgili birer cümlelik hatırlatmalar yazabilirsiniz, ama dikkatli olun. Eğer bir espri çok fazla çalışılmış hissi uyandırırsa elinizde patlayabilir. Kendiliğinden oluyormuş gibi bir hava yaratırsanız başarılı olma ihtimali de daha yüksek olacaktır.
Münazarada Roller
Başbakan (Açılış Konuşmacısı)
Münazaranın konusunu tanımlamak başbakanın görevidir.Ancak bu tanım çok açık bir biçimde yargı cümlesiyle bağlantılı olmalıdır. Bazı münazaralarda yargı cümlesi geniş bir tanım yelpazesine imkan verecek şekilde kurulacaktır.(Örneğin :Bardağın yarısı doludur. Dünya Üniversitelerarası Münazara Turnuvası,98)
Diğer bazı münazaralarda ise sınırlı esnekliğe izin veren daha dar yargı cümleleriyle karşılaşacaksınız (Örneğin "Kuzeyli milliyetçilerin Birleşik Krallık'dan korkacak bir şeyi yoktur" İrlanda Turnuvası, 96). İlk hükümet takımı olarak yargı cümlesini belli bir yöne çekmeye çalışmalısınız. Örneğin "Berlin Duvarı yeniden yapılmalıdır." (D. Ü. M. T., 96) Yargı cümlesi genellikle Almanya'nın bölünmesi ve komünizme geri dönülmesi gerektiği şeklinde tanımlanır. Benim tecrübelerime göre; böyle bir tanımla münazarayı kazanmak zor. Tanık olduğum daha başarılı iki tanım ise şunlar: Berlin Duvarı Doğu ile Batı arasındaki bir bölünmeyi temsil ediyordu
a)Avrupa Birliği belli sosyal ve ekonomik kriterleri yerine getirene kadar eski Doğu Bloku ülkelerinin AB üyeliğine izin vermemelidir.
b)Nato üyeliği doğuya doğru genişlememelidir.
Tanım yaparken bir teziniz olmasına ve bir öneri sunmaya dikkat edin.Bir şeyin yanlış olduğunu ve onun nasıl olması gerektiğini söylemek yeterli değildir.Bir şeyin yanlış olduğunu söylüyorsanız onu düzeltmek için ne yapacağınızı da söylemelisiniz. Sizin onu düzeltmek için ne yapacağınız tanımızın tartışılacak kısmını oluşturacaktır.
Örnek: "Pozitif ayrımcılık yapılmalıdır" Zayıf tanım:İnsanlar bugüne kadar cinsiyetleri, ırkları vs.lerinden dolayı ayrımcılığa uğramıştır ve bundan sonra ayrımcılığa uğramamaları için biz pozitif ayrımcılık yapacağız.Daha iyi tanım:İnsanlar cinsiyet, ırk vs.lerinden dolayı ayrımcılığa uğramışlardır ve bunu düzeltmek için biz pozitif ayrımcılık
şemsiyesi altında X,Y,Z önlemlerini alacağız.Bu tanımdan sonra yapman gereken bu X,Y,Z önlemlerinin ne olduğunu anlatmak ve bunların ne işe yarayacağını göstermektir.
Muhalefet Lideri:
Hükümetin önerisi karşısında muhalefetin konumunu belirlemek senin görevin.Bu görevine hazırlanırken yalnızca 7 dakika ve belki de daha da az zamanın olacak.Ancak; eğer hükümet tartışılabilir bir öneri getirdiyse senden bu sürede konuşmanı hazırlayabilmiş olman beklenecek.Öncelikle kendi konumunun ana hatlarını belirle ve onu geliştir.Daha sonra hükümetin getirdiği tezlere değin ve onların yanlışlığını kendi tarafının temel tezine bağlayarak ortaya koymaya çalış.Son muhalefet konuşmacısının görevinin tüm hükümet konuşmacılarının tezlerini çürütmek ve muhalefetin tamamının antitezlerini özetlemek için 7 dakikası olduğunu hatırla. Sen ise konuşmandan önce yalnızca bir hükümet üyesinin konuşmasını izlemiş olacaksın. Dolayısıyla senin konuşman muhalefetin son konuşmacısından farklı olmalı. Hükümet takımının dörtte birini dinlemiş olacağın için konuşmanın en fazla dörtte birini hükümetin tezlerini çürütmeye ayırmalısın. Geri kalan sürende içi dolu bir muhalefet konuşması yapmalısın. Hükümetin önerisinin tartışılabilir olup olmadığına karar vermek de senin görevin. Eğer önerinin tartışılabilir olmadığını düşünüyorsan (ve bu konuda kendinden çok çok eminsen) alternatif bir tanım yapmalısın. Sadece "Bu truistik, kendi kendini doğrulayan bir tanımdır" Deyip 7 dakika boyunca bunun nedenlerini açıklayıp konuşmanı bitiremezsin. Eğer böyle bir konuşma yaparsan muhalefetin ilk konuşmacısı olarak görevini yapmamış olursun. Eğer hükümetin tanımının truizm olduğunu gösterebiliyorsan yeni bir tanımda yapabilmeli ya da hükümetin tanımını tartışılabilir hale getirecek bir tanım değişikliğine de becerebilmelisin.
Başbakan Yardımcısı:
Takımının tezlerini geliştirmelisin. İlk muhalefet konuşmacısının söylediklerini çürüt ama bütün zamanını bununla harcama. Bu şekilde takımının duruşunu tam anlamıyla ortaya koymuş ve geliştirmiş olmazsın. Dolayısıyla 7 dakikanı olduğu gibi muhalefete saldırmaya ayırmak iyi bir taktik değildir. Takım arkadaşını desteklemelisin; onu yalnız bırakman sana eksi puan getirecektir. Takım arkadaşının dediklerini netleştir, açıkla.Sorunlu olduğunu fark ettiğin için takımının konumundan vazgeçme. Jüriler bunu görecek ve böyle bir hareketi ciddi bir biçimde cezalandıracaktır. Takım arkadaşını kurtarmaya çalışmak onu yalnız bırakıp muhalefetin zeminine kayarak tartışmaya devam etmekten daha çok puan kazandırır.
Muhalefetin 2. konuşmacısı
İkinci hükümet konuşmacısı gibi sen de takım arkadaşını desteklemelisin. Sorunlu olduğunu fark ettiğin için takımının konumundan vazgeçme. Onu belirle?...Ama tamamen yeni bir pozisyona geçme. İdeal olan, takım arkadaşının karşı takımın tezlerini çürütmeye ayırdığı zamanın iki mislini çürütmeye ayırmak ve konuşmanın geri kalanını kendi antitezlerini geliştirmek için kullanmaktır. Takımının konumunun kendi içinde hükümetin önerisini çürütecek şekilde kurulması gerektiğini unutma. Bu yüzden senin kendi konumunu geliştirmen karşı takımın önerilerini çürütmen anlamına gelecek. Bunu aklında tutman pek çok muhalefet konuşmacısının düştüğü yüzde yüz tek tek notları çürütme tuzağına düşmekten kaçınmana yardımcı olacaktır. Muhalefetin hiçbir yapıcı tez ya da konu gündeme getirmesine gerek olmadığı ve yalnızca muhalefet etmesi gerektiği şeklinde bir yanlış anlama vardır. Bu tavır zaman zaman kabul edilmiştir ama son dönemde jüriler böyle bir muhalefet tarzını pek tasvip etmiyorlar. Bu kolaya kaçan bir yol ve münazaraya bir şey katmıyor. Yapıcı muhalefet her zaman salt muhalefet için muhalefetten daha iyi gözükür. Bu yalnız münazara için değil hayattaki pek çok şey için geçerlidir.
Hükümet Üyesi (Üçüncü Hükümet Konuşmacısı)
Münazaranın ikinci yarısının ilk konuşmacısısın. İzleyebileceğin farklı yollar var: Eğer yargı cümlesi muhalefet tarafından yeniden tanımlandıysa ve bu geçerli bir yeni tanım ise hükümeti mi tercih edeceğinize yoksa muhalefetin tanımına geçiş yapıp o zeminde mi onlarla mücadele edeceğinize karar vermeniz lazım. Dikkatli ol! İki tanımın bir birleşimini de kullanman mümkün ama iki tanımı bir araya getirmeye çalışırken kendi tezlerini çarpıtmaktan kaçın. Eğer hükümetin getirdiği tartışılabilir ancak zayıf öneri çürütüldüyse yalnızca onları arkadan vurmakla yetinmemelisin. Tanımı genişletebilirsin ve bu senin hükümetin çizgisini takip ederken yeni bir bakış açısı getirmeni mümkün kılar. Ancak tıpkı ilk hükümet takımı için geçerli olduğu gibi senin de tartışılabilir bir tanım sunman lazım. Senin rolün takımın konumunu geliştirmek. Bütün hükümet üyeleri gibi sen de yedi dakikanı olduğu gibi muhalefet tezlerini çürütmeye ayırmamalısın. Takımın konumunu ortaya koyup geliştirirken o konumun ilk hükümet takımının önerisine nasıl bağlandığını ve onu nasıl desteklediğini göster. Kendi konumunu geliştirirken aynı anda muhalefetin tezlerini çürütmeye çalış. Takım arkadaşının konuşmansın önemli bir kısmını bütün hükümet tarafının görüşlerini özetlemeye ve muhalefet tezlerini çürütmeye ayrılacağını hatırla. Onun sizin takımınızın konumunu geliştirmek için az zamanı olacak; dolayısıyla kendi takımının konumunu güzelce ortaya koymak sana düşüyor. Neredeyse muhalefetin üçüncü konuşmacısıyla bireysel bir münazara yapacaksın ve bu yüzden kendi konumunuzu çok iyi geliştirmen gerekiyor. Aksi takdirde o seni malup edere ve senin takım arkadaşın da ona cevap veremez. Eğer takım arkadaşın konuşmasını seni kurtarmaya ayırırsa hata yapmış olur ve sen de takım arkadaşını kendinle beraber aşağı çekmiş olursun.
Muhalefet Üyesi (Muhalefetin Üçüncü Konuşmacısı)
Benim tecrübelerime göre stratejik açıdan bu zor bir pozisyon. 100 % bir çürütme konuşması yapamazsın ve takım arkadaşının sizin konumunuzu geliştirmeye fazla zaman ayıramayacak olması sebebiyle sınırlandırılmış durumdasın (bkz. Muhalefetin son konuşmacısının rolü). Kendi takımının konumunu belirlemek ve bütünüyle geliştirmek sana bağlı. Kendi takımının tezleriyle ilgili diğer takımlardan sizi ayırt edici noktaları ortaya koyman gerektiğini hatırla. Karşı tarafın tezlerini çürütürken hükümetin üçüncü konuşmacısına yoğunlaşmalısın. İlk hükümet takımının söylediklerini de çürütmelisin ama senin asıl görevin ikinci hükümet takımının getirdiği genişlemeyi ele almak. Eğer ilk muhalefet takımı görevini iyi yapmışsa senin birinci hükümet takımının tezlerini çürütmeye ayırdığın zaman boşa gitmiş olu ve bu sizin performansınız olumsuz etkiler.
Hükümetin Son Konuşmacısı
Her iki son konuşmacı da kendi taraflarının o ana kadar söylediklerinin özetini yapmaz ve karşı tarafın tezlerini çürütmezse cezalandırılır. Kendi takımının konumunu geliştirmek için de kısa bir süre harcayabilirisin. Ama konuşma sürenin büyük bir kısmını tüm hükümet tarafını özetlemeye ve muhalefetin antitezlerini çürütmeye ayırmalısın. Muhalefetin üçüncü konuşmacısının konuşmasının önemli bir kısmını muhtemelen senin takım arkadaşına saldırmaya ayırmış olacağını unutma. Dolayısıyla kendi takımını savunmaya ve yapılan saldırılara karşı cevap vermeye de bir miktar zaman ayırmalısın. Kısaca üç şeyi yapmalısın:
1.Takımının konumunu özetle
2.İlk hükümet takımının tezlerini özetle
3.Muhalefetin tezlerini çürüt Hükümetin ilk takımını arkadan vuramayacağın gibi kendi takımının konumunu desteklemen ve sonra geri kalan hükümet tezlerini özetlemen gerekiyor.
Muhalefetin Dördüncü Konuşmacısı (Münazaranın Son Konuşmacısı)
Çürüt, çürüt, çürüt, çürüt ve toparla. Senin otomobil yarışlarındaki gibi pol pozisyonda olduğunu söyleyebiliriz. Neredeyse konuşmanı hazırlaman için bir saat vaktin olacak ve bu büyük bir avantaj. Münazaraya yeni bir bilgi sunmamalısın ama yeni bilgiyle yeni ana tez ve örnekleri kastettiğimizi unutma. Karşı tarafın tezlerini çürütürken çürütmeye çalıştığın tezlerle doğrudan ilgili yeni örnekler verebilirsin ancak bu örnekleri tezlerinin merkezine koyamazsın. Pek çok muhalefet konuşmacısı hükümet konuşmacılarının hepsini bir seferde değerlendirir ve bu genelde işe yarayan ve konuşmanıza yapı kazandıran bir yöntemdir. Pek çok son konuşmacı yalnızca hükümetin tezlerini çürütüp özet yapmama hatasına düşerler. İdeal olan o ana kadar muhalefetin söylediklerinin özetini senin tez çürütme şekli olarak kullanmandır. Açıkça tanımlanmış bir zaman dilimini özet yapmaya ayır. Tez çürütmeleriyle alıp başını giderek özetlemeye son otuz saniyeni ayırmaktan kaçın. Konuşman sırasında özet ve tez çürütmeyi birbirine karıştırdığını fark etmeyecek pek çok tecrübesiz jüri olabileceğini unutma.
Munazarada Konuşmanın Yapısı
Konuşmanın Yapısı
İdeal olarak konuşmanızın bir planı olmalıdır. Planlı bir konuşmanın daha iyi bir konuşma olma şansı yüksektir. Plansız ve düzensiz konuşmalar olumsuz olarak değerlendirilir ve sizin de konuşmanız sırasında takılmanıza ve tıkanmanıza sebep olabilir.Genel olarak bir plana sahip olmak ve bu planı konuşmanın başında belirtmek, tüm konuşmanız boyunca dakika dakika ne söyleyeceğinizi planlamak anlamına gelmez. Aksi takdirde itirazlarla uğraşmak ve karşı tarafa cevap vermek için gerekli esneklik kaybolacaktır.
Aşağıda genel hatları ile konuşmanıza nasıl bir yapı ve plan verebileceğinize dair bir örnek verilmiştir.Bu örneği sadece bir ipucu olarak görmek ve kişinin tarzına uygun bir yapılandırma ve bu yapıyı sunma şekli geliştirerek her münazaraya bu tarzı uygulamak daha gerçekçi ve olumludur.
1.Dakika (0:00 - 1:00)
( itiraz edilemez / söz hakkı verilemez )
Seyirciyi kazanın , bir espri işe yarayabilir
Diğer konuşmacıların söylediklerine itiraz etmeye ve çürütmeye girişmeyin
Konuşmanızın , tezlerinizin ana hatlarını verin, nelerden hangi sıra ile bahsedeceğinizi belirtin. Takımınızın görüşünü belirtin ve takım arkadaşınızın nelere deyineceğini ( deyinmiş olduğunu ) belirtin.
2.Dakika (1:00 - 2:00)
Konuşmanızın yapısını belirtip bitirmeden ve temel atılmadan itiraz hakkı vermeyiniz
Tezlerinize giriniz İdeal olarak tezlerinizi 3 başlık altında ( 2 veya 4 de olabilir ) toplayınız, örneğin "ekonomik, sosyal ve politik sahadan 3 tez" gibi İlk tezine başla.
3.-6. Dakika(2:00-6:00):
2 ya da 3 söz hakkı verin.Sorunun siyasi boyutunu ortaya koyun ve onun hakkında konuşun.Ardından o boyutla ilgili bir söz hakkı verin.Sorunun diğer boyutları için de aynı yöntemi izleyin.(ekonomik, sosyal)
Bu 4 dakikayı bütün tezlerini ortaya koymak için kullanın.Bu süre aslen senin konuşman.
Bir ya da iki kere tek, kısa, ana cümlene atıfta bulun.
7.Dakika(6:00-7:00):
6. dakika zili çaldıktan sonra söz hakkı veremezsiniz.
Hakkında konuşmakta olduğun tezini en kısa sürede tamamla.
Yeni bir tez ya da görüşten bahsetme.
Toparla.Ana tez ve görüşlerinin tekrar üzerinden geç (Eğer takımın 2. konuşmacıysan takım arkadaşının görüş ve tezlerini de özetle.)
İdeal olan eğer mümkünse, tek, ana cümleni son söz olarak bir kez daha tekrar et.
7:00 Dakika:
Zil sesini duyana kadar ayakta kal.
Mümkün olduğunca çabuk konuşmanı bitir.(Değerli jüri üyeleri, sizi ........şeklindeki öneriyi kabul etmeye/reddetmeye davet ediyorum.).
