Bu türden ters-ütopyaların üzerinde yeterince durulmamış ilk örneklerinden biri, Richter’in, herkesin eşit miktarda yemeği aynı anda yediği totaliter sosyalizmin sakıncaları üzerine bir hiciv olan Pictures of a Socialistic Future [Sosyalist bir Gelecekten Tablolar] (1891) adlı eseridir. Bir diğer örnekse, Gregory’nin girift yasalara riayet etmeyen ve bunları anlamayanların tımarhaneye gönderildiği bir ülkeyi tasvir ettiği Meccania the Super State [Süper Devlet Meccania] (1918) eseridir. WELLS’in When the Sleeper Wakes [Uyuyan Uyanınca] (1899), Forster’in When the Machine Stops [Makine Durunca] (1909), Zamyatin’in Biz (1924), Kafka’mn Dava (1925) ve Şato (1926), Huxley’nin Cesur Yeni Dünya (1932) ve Orwell’in 1984 (1949) adlı eserlerinin yanısıra, Metropolis (1926) ve Modern Zamanlar (1936) gibi filmler, bu türün daha iyi bilinen örnekleri arasındadır. Bu yapıtların çoğu Stalinizm, teknokrasi, bürokrasi ve dünyanın insaniyetsizleşmesini eleştirmek üzere “gerçekçi” kâbuslar sunan BİLİMKURGU yapıtlarıdır. Ters-ütopyanın, ütopya romanın eski yaygınlığı ve önemini yitirdiği bu dönemde yükselişe geçmiş olması paradoksaldır. Yine de, bu uzay kovboyu bilimkurgu türleri farklı türden bir yaratıcı fantezi yazımını meşrulaştırmıştır. O halde, ters-ütopyanın artık peri masallarına veya merkezi planlamaya inanmayan bir okur kitlesi için yazılan bir çeşit alaycı ütopya olduğu öne sürülebilir. Ters ütopyanın odağındaki fikir, burasının, ne okurun ne de yazarın içinde yaşamak istediği türden bir dünya olduğudur. Dolayısıyla, bu dünya ters-ütopyada uyarı kabilinden bir masal çerçevesinde yer bulur.
Çoğu ters-ütopyada, insan özgürlüğüne dair sorunlar güçlü bir devlet, teknolojik bir matris veya askeri-endüstriyel bir kompleks zemininde ele alınır. Bununla birlikte, çoğunlukla nükleer savaş, çevresel tahribat veya nüfus patlaması gibi tehlikeler üzerine kurulan, kıyamet sonrası bir ters-ütopya alt-türü de vardır. 1980’lerden bu yana siber punk bilimkurgu türünde, film, bilgisayar oyunları vs. uygulamalarıyla birlikte, büyük şirketlerin tahakkümü ve vahşi piyasa işletmeciliği kabilinden tehlikeler bilhassa vurgulanmaktadır. Gibson’ın Neuromancer [Matrix Avcısı] (1986), Stephenson’ın Snow Crash [Kar Çarpışması] (1992), Barry’nin Jennifer Government [Jennifer Hükümeti] (2003) ile Morgan’m Market Forces [Piyasa Güçleri] (2004) bu türün örnekleri arasında sayılabilir. Bu anlamda, güncel ters-ütopyalar (tüketimcilik ile metalaşmanın yanısıra) belli örgütsel biçimlerin tahakkümünü de konu alır.
Ütopyalar gibi, ters-ütopyalar da üretildikleri bağlamı yansıtır. Ne var ki, bu durum, ütopyaların ters-ütopyaya ve ters-ütopyaların da ütopyaya dönüşmesi ihtimalini gündeme getirir. More’un Ütopya’sında (1516), tasvir edilen yeri iyi bir yer olarak tahayyül etmeyi güçleştiren katı bir ahlakçılık söz konusudur. Bu kitapta yer verdiğimiz ütopyaların çoğunun konusunu ölçüyü aşan cezalar, cinsellik ile toplumsal cinsiyete ilişkin yasaklar, tekbiçimlilik, hiyerarşik rejimler vs. oluşturuyor. Aynı şekilde, More da Huxley’yi okusaydı, Cesur Yeni Dünya’yı bütün itaatkâr yurttaşların mutluluk, emniyet ve istikrarını temin eden, iyi işleyen bir rejim olarak anlardı. Nitekim sonraları Skinner, WALDEN İKİ (1949) adlı eserinde tam da böyle bir rejimi tasvir etmiştir (Gerçi Huxley buna, perspektifi bir kez daha tersine çevirdiği bir ütopya olan ADA’yla karşılık verir). Günümüz ters-ütopyalarmda da insanın failliği ve bireyselliğine dair mesajlara yer verilir ve bu eserlerde yer bulan karakterler, çoğu ütopyayı tanımlayan yerleşik düzenleme ve refaha tezat oluşturur biçimde, genellikle aktif mücadelelerde yer alır. Le Guin’in MÜLKSÜZLER’i (1974) ve Piercy’nin ZAMANIN KIYISINDAKİ KADIN’ı (1976) gibi ütopyalarda dahi, romana anlatısal dinamizmini veren bariz ters-ütopyacı tezatlara rastlanır. Ters-ütopy acılığın yükselişinin, başlı bağına nihai ütopya ihtimaline karşı bir uyarı, dolayısıyla ilkeli bir realizmin yüzeysel iyimserlik karşısındaki zaferinin bir göstergesi olduğunu söylemek mümkündür.
