spinoza'nın cherem (aforoz) metni*


27 Temmuz 1656’da, Houtgracht’taki büyük sinagogun kapısına İbranice yazılmış olan aşağıdaki metin asıldı:

"Uzun zamandır şeytani görüş ve faaliyetleri bilinen Baruch de Spinoza’mn, bu şer yolundan dönmesi için ma’amad efendileri (cemaat tarafından yönetici olmaya layık görülenler), çeşitli yollar deneyerek onu ikna etmeye çalıştılar. Onu bu lanetli yoldan döndüremedikleri gibi aksine, her gün artan ve onun bu sapkınlığının düşünce ve eylemlerine yansıyan örneklerini ihbar eden, şahitliğine güvenilir ve bu şahitliği onun doğumuna kadar uzanan tanıklarca gelen ihbarların doğruluğu teyid edilmiştir. Bunlar araştırılıp yüce chachamim’in dikkatine sunulmuştur. Onların kararı ve onayıyla, bu adı geçen Espinoza, cemaatten çıkarılmalı ve İsrail halkının yurdundan sürülmelidir. Meleklerin gösterdiği yol ve velilerin emirleriyle, Baruch de Spinoza’yı cemaatten çıkarıyor, dışlıyor ve lanetliyoruz. Tanrı’nın inayeti ve bütün cemaatin kararıyla, kutsal emirlerdeki 613 kaidede yazıldığı gibi, onu Joshua’nın Jericho’yu men ettiği gibi cemaatten dışlıyor. Kanun Kitabı’nda yazdığı gibi Elisha’nın, lanetleyip cezalandırdıklan gibi lanetliyoruz. Onu gündüz ve gecede, onu uyuduğunda ve uyandığında, onu sokağa çıktığında ve evine döndüğünde lanetliyoruz. Tanrı onu kendisinden esirgemesin, ancak Tanrı’nın öfkesi ve kıskançlığı da onun üstüne olsun; Tanrı'nın laneti onu süründürsün, bu kitapta yazılan tüm lanetler onun üstüne olsun ve onun ismi Tann’nın Cenneti’nde yer bulamasın. Kutsal Kitap’ta anlatılan tüm lanetlerle Tanrı onu tüm Israilogullanndan uzak tutsun, lâkin siz, bugün hepiniz hayatta olduğunuz için Tanrı’nıza daha sıkı sarılın."

Metin şu uyarıyla sonlanıyordu:

“Kimse onunla konuşmayacak, ona herhangi bir kolaylık sağlamayacak, aynı çatı altında ya da yakınında bulunmayacak ve dahası onun tarafından yazılan ya da hazırlanan hiçbir eseri okumayacaktır.”

Daha sonra metnin bir Portekizce tercümesi de cemaat kayıtlarına konuldu. Bu açıklama yoluyla cemaatin ma’amad mensubu parnassim'ler, Baruch de Spinoza adına cherem -aforoz ya da uzaklaştırma cezası- koymuş oldular.

Kurumsal dinleri reddeden fikirlerini arkadaşlarıyla paylaştığı, kamusal nitelikli dinsel vecibelerini yerine getirmediği, bir tür ateizm olarak yorumladıkları fikirlerinin Amsterdam'da zorlu bi sürgün sürecinin ardından yeni bi hayat kurmaya çalışan cemaatlerinin üzerinde yıkıcı bir etki yapmasından korktukları ve en çok da içlerinden birinin dinlerle dalga geçen bir zındık olarak Amsterdam'ın Protestan çoğunluğunun dikkati çekebileceği ve bunun zaten gözleri sürekli üzerlerinde olan Hıristiyan çoğunluğu kızdırabileceği düşünceleriyle aforoz edilen Spinoza o esnada henüz 24 yaşındaydı.

*Spinoza: Bir Yaşam *Steven Nadler*İletişim Y.


1 Yorumlar

Please Select Embedded Mode To Show The Comment System.*

Daha yeni Daha eski